De zomervakantie staat voor de deur, een periode waar veel leerlingen reikhalzend naar uitkijken. Maar voor kinderen en jongeren die een dierbare zijn verloren, kan deze tijd juist extra zwaar zijn. In plaats van opluchting of plezier voelen zij leegte, spanning of verdriet.

En het is goed om te weten dat die gevoelens in de weken vóór de vakantie kunnen toenemen. Ze horen klasgenoten enthousiast praten over de vakantieplannen, terwijl zij misschien opzien tegen een (eerste) vakantie zonder hun vader, moeder, broer of zus.

Als onderwijsprofessional kun jij in deze periode het verschil maken. Hoe? Met oprechte aandacht, kleine aanpassingen en een veilige omgeving bied je steun die écht telt. In dit artikel vind je zes manieren om rouwende leerlingen te begeleiden in aanloop naar, tijdens en na een vakantieperiode.

1. Wees betrokken en geïnteresseerd

Een luisterend oor is vaak belangrijker dan een oplossing. Rouwende kinderen hebben behoefte aan een volwassene die hen ziet en oprechte belangstelling toont. Door sensitieve vragen te stellen, nodig je hen uit om gevoelens te delen, als ze dat willen.

Voorbeeldvragen / gespreksstarters in aanloop naar een vakantie:

• “Ik weet dat deze vakantie misschien anders zal zijn voor je. Zou je willen delen hoe je je daarbij voelt?”

• “Is er iets waar je naar uitkijkt, of juist tegenop ziet?”

• “Heb je plannen om iets te doen ter herinnering aan je <persoon / relatie>?”

• “Wat kan ik of de school doen om je te helpen in de tijd dat het nieuwe schooljaar weer begint?”

Vriendelijke gebaren:

• Schrijf een bemoedigende boodschap op kaartje en doe die in een gesloten envelop. Geef hem aan je leerling met de boodschap, deze te openen op een moment dat hij/ zij izch in de vakantie alleen of naar voelt. –> Zo zorg je voro subtiele troost op afstand.
  
• Deel je mailadres of telefoonnummer als je het oké vindt dat een leerling je appt of mailt als hij/zji vastloopt in de vakantie.
• Stuur een kaartje naar het huisadres van je leerling om het gezin te laten weten dat je aan ze denkt.

Elk kind en ieder situatie is anders: wees voorzichtig, respecteer religie en grenzen en geef je rouwende leerling altijd de ruimte. En heel belangrijk! stel je leerling alleen bovenstaande vragen als die alleen met je is en dus nooit met andere leerlingen erbij.

2. Toon begrip voor hun emoties

Naarmate de vakantie nadert, kunnen emoties bij een rouwend kind toenemen. Ze worden misschien stiller, bozer of onvoorspelbaarder. Waar klasgenoten vakantiepret delen, worden zij juist geconfronteerd met het gemis. Als een kind zich vlak voor de vakantie anders gedraagt, probeer dan te zien waar dat gedrag vandaan komt. Een uitbarsting of terugtrekking is vaak een uiting van spanning of verdriet. Blijf kalm en neem het kind eventueel even apart om te vragen wat er speelt, of gewoon om te laten merken dat je het hebt gezien. Jouw rust, tijd en begrip zorgen ervoor dat het kind zich gesteund voelt.

3. Maak rouw bespreekbaar in de klas

De laatste schoolweken zitten vaak vol met verhalen over vakantieplannen. Voor een rouwend kind kunnen die verhalen pijnlijk confronterend zijn. Door met de klas stil te staan bij het thema rouw en verlies, creëer je begrip en voorkom je onbedoeld kwetsende situaties. Overweeg een klassengesprek, een boek, een filmfragment of gastles. Geef ook klasgenoten taal en inzicht om steunend te zijn. Overleg altijd vooraf met ouders en met het kind zelf. Zo voelt het kind zich niet overvallen, maar juist erkend.

Mail ons gerust als je wilt dat we even met je meedenken over hoe je rouw in je klas bespreekbaar kunt maken.

4. Bied ruimte in het schoolwerk

De weken voor een vakantie zijn vaak druk en vol verwachtin en daarmee ook vermoeiend. De aanloop ernaartoe kan stressvol zijn.  Je leerling slaapt misschien slecht(er), is moe en afgeleid. Kijk of het mogelijk is om huiswerk of  de leerdruk tijdelijk aan te passen. Ook ná de vakantie kan het helpen om ruimte te geven. Het kan confronterend zijn om terug te keren op school, zeker als klasgenoten vertellen over vakanties die zij niet (meer) op die manier meemaken. Stel toetsen of presentaties uit tot zeker een week na de vakantie. Geef je leerling ruimte om te landen. Kortom: geef je rouwende leerling lucht, zonder het kind apart te zetten. Flexibiliteit is hierin een vorm van steun.

5. Creëer een veilige plek voor rouw

De overgang naar de zomervakantie is voor rouwende kinderen vaak een moment waarop het gemis extra voelbaar is. Een lege plek aan de ontbijttafel, een bestemming waar iemand ontbreekt: de confrontaties stapelen zich op.

Geef rouwende leerlingen een plek om hun gevoelens te delen. Dat kan via een tekening, verhaal of kort gesprekje met jou of een vertrouwenspersoon op school. Plan bewust een afrondingsmoment met je rouwende leerling waarin je vraagt hoe het gaat en hoe hij/zij de komende weken tegemoet ziet. Laat weten dat de leerling bij je terecht kan, óók na de vakantie, als jij niet meer zijn of haar mentor bent. Jongeren vertouwen vaak niet zomaar iemand, koester het als jij wordt vertrouwd en wees dus ook in het nieuwe jaar bereikbaar voor de leerling. Overweeg om een gesprekje in te plannen na de vakantieperioe om de vakantie kort met elkaar te bespreken en te spreken over hoe hij/zij het komende schooljaar ziet. Laat ook in dat gesprek blijken dat je bereikbaar blijft.

6. Schakel hulp in waar nodig

Als je merkt dat een leerling echt vastloopt in de aanloop naar de zomervakantie, wacht dan niet tot het nieuwe schooljaar. Deze periode kan juist zwaar zijn, en het is waardevol als er nú al iemand mee kan kijken. Denk aan een intern vertrouwenspersoon, een schoolmaatschappelijk werker of een externe rouwbegeleider. Maak het laagdrempelig. Soms kan een luisterend maatje of praktische huiswerkhulp al veel verschil maken. Mocht je niet weten hoe je dit moet doen en bij wie je terecht kunt? Mail ons dan gerust naar Condole op info@condole.nl dan denken we even met je mee.

Tot slot: Kinderen in rouw hebben geen pasklare oplossing nodig, maar iemand die écht naar hen luistert en hen ziet. Misschien is jouw aandacht, juist in die kwetsbare weken, wel het grootste verschil dat je kunt maken.

Meer tips nodig? Download gratis onze rouwapp en zie meer artikelen om rouwenden kinderen en jongeren te bij te kunnen staan.