Het is cruciaal om kinderen die rouwen te ondersteunen en te begeleiden bij het uiten en verwerken van hun emoties. Het samen ondernemen van activiteiten kan hierbij enorm waardevol zijn, zowel voor het kind als voor jou als verzorger, familielid of buur. Door een veilige en ondersteunende omgeving te bieden, help je het kind om zijn of haar gevoelens beter te begrijpen en ermee om te gaan. Samen tijd doorbrengen en activiteiten ondernemen laat het kind zien dat ze niet alleen staan en dat er steun beschikbaar is wanneer ze het nodig hebben. Bovendien kan het delen van deze ervaringen de band tussen jou en het kind versterken, waardoor ze zich meer openstellen voor het delen van hun emoties en ervaringen.

Het gezamenlijk deelnemen aan activiteiten die gericht zijn op rouwverwerking kan het kind helpen om het verlies te accepteren, warme herinneringen te koesteren en nieuwe manieren te vinden om met hun verdriet om te gaan. Maar welke activiteiten zijn geschikt voor dit doel? Hieronder bieden we een aantal voorbeelden ter inspiratie. Voor leesgemak refereren we vanaf nu aan het kind, zowel jongen als meisje als “hij” en “het kind”.

 

1. Herinneringsdoos maken

 

Waarom waardevol: Het maken van een herinneringsdoos biedt een tastbare manier om verbonden te blijven met de overledene en herinneringen levend te houden. Door samen objecten te selecteren en te ordenen, kan het kind een gevoel van controle en betekenis ervaren te midden van zijn rouwproces. Het proces van het samenstellen van de doos kan ook helpen bij het verwerken van emoties en het delen van herinneringen. En het voordeel is dat het kind de doos op elk moment zelf kan openen en zo kan bepalen wanneer hij behoefte heeft om bij de overledene stil te staan.

Aanpak: Verzamel fotoboeken met foto’s van de overledene. Verzamel ook items waarvan je weet dat het kind er iets mee heeft en ga samen met het kind door de oude fotoalbums, loop samen door het huis, de slaapkamer of tuin en verzamel voorwerpen die voor hem herinneringen oproepen. Als je diepgang wilt, zou je op die momenten vragen kunnen stellen als: “Waar doet deze <benoem het item> je aan denken?” Hierdoor creëer je een betrokken sfeer waarin het kind wordt aangemoedigd om herinneringen op te halen en te delen, wat kan leiden tot waardevolle gesprekken en het gevoel van verbondenheid versterkt. Versier de doos met tekeningen, foto’s of stickers om het een nog persoonlijker tintje te geven.

 

2. Tekenen en schilderen

Waarom waardevol: Kunst is een krachtig middel om emoties te uiten en kan therapeutisch zijn voor kinderen die rouwen. Door middel van tekenen en schilderen kunnen kinderen hun innerlijke wereld verkennen, hun gevoelens uiten en zichzelf creatief uitdrukken, wat kan helpen bij het verwerken van verdriet en het vinden van troost.

Aanpak: Koop de benodigdheden en zorg voor een ruimte die vies mag worden. Moedig het kind aan om met verf, potloden of krijt te werken om zijn emoties uit te drukken. Misschien schildert het kind een regenboog van herinneringen aan de overledene of tekent het een landschap dat hen troost biedt. Geef het kind de vrijheid om te creëren zonder beperkingen. Moedig hen aan om te experimenteren met kleuren en vormen en bied indien nodig ondersteuning en aanmoediging. Vraag het kind wat het moet verbeelden. En wees alert en opmerkzaam. Als een kind voortdurend alleen maar donkere kleuren gebruikt en voortdurend negatieve onderwerpen tekent, kan dit wijzen op een dieperliggend probleem dat professionele hulp vereist. In dergelijke gevallen is het raadzaam om contact op te nemen met een kinderpsycholoog of therapeut die gespecialiseerd is in rouwverwerking bij kinderen, zodat het kind de juiste ondersteuning kan krijgen om met zijn emoties om te gaan en gezonde manieren te vinden om ze te uiten.

 

3. Herinneringsboek maken

Waarom waardevol: Het samenstellen van een herinneringsboek biedt een creatieve uitlaatklep voor het kind om zijn of haar emoties te uiten en waardevolle herinneringen op creatieve wijze te bewaren. Door foto’s, tekeningen en verhalen te verzamelen, kan het kind een blijvende herinnering creëren aan de overledene.

Aanpak: Koop knutselspullen, een leeg foto of plakboek. Maak een tafel vrij en leg alle knutselspullen op de tafel. Pak samen een fotoboek erbij of kijk samen via de telefoon op computer welke foto’s het kind graag zou willen gebruiken en print deze voor hem uit. Als je diepgang wilt bereiken zou je het kind vragen kunnen stellen als: “Weet je nog waar dit was?”, “Waar is deze foto genomen?”, “Wat gingen jullie die dag doen?” etc. Zo moedig je het kind aan om zijn herinneringen met je te delen terwijl hij werkt aan een waardevol herinneringsboek. Zorg dat jullie niet gestoord kunnen worden en het kind alle ruimte en tijd krijgt om met het herinneringsboek aan het werk te gaan. Als extra toevoeging zou je het kind voor kunnen stellen om jouw herinnering aan de overleden opa, oma, ouder of broer met hem of haar te delen. Ook zouden andere familieleden of mensen hun herinneringen in het herinneringsboek kunnen schrijven. Zo heeft het kind een omvangrijk en waardevol gedenkboek voor nu en later.

 

4. Bezoek aan de begraafplaats of rustplaats

Waarom waardevol: Het bezoeken van de begraafplaats of rustplaats biedt een gelegenheid voor het kind om hun respect te tonen en hun band met de overledene te eren. Het kan ook een gevoel van verbondenheid creëren en het kind helpen bij het verwerken van hun verdriet door fysiek dicht bij de overledene te zijn.

Aanpak: Vraag het kind wat hij of zij verwacht bij het bezoeken van het graf of de strooiplek? Bespreek dus van tevoren wat het kind kan verwachten tijdens het bezoek en probeer de situatie te schetsen. Vraag of het kind iets mee wil nemen naar het graf. Denk daarbij aan een tekening, kaars, autootje, knuffel of bloemen. Wees duidelijk naar het kind en geef hem de regie. Spreek af dat als hij het eng vind of naar huis wil, hij dit aangeeft. Dat jij net zolang blijft, tot hij dit wil. Neem het kind vervolgens mee naar de begraafplaats of het strooiveld en laat hem bloemen neerleggen of een kaars aansteken. Sta samen stil bij het graf of de herdenkingsplaats. Kijk en ervaar wat er gebeurd. Als je voelt dat het kind het moeilijk heeft, vastloopt of niet goed weet wat hij moet doen, kun je het kind helpen door te vragen of die het fijn vind om samen de bloemen of tekening op het graf te leggen, je zou kunnen voorstellen om een muziekje op je telefoon aan te zetten die het kind leuk/mooi vindt. Observeer, vraag en luister. Houd je ook aan de op voorhand gemaakte afspraken.

 

5. Herdenkingsrituelen


Waarom waardevol: Herdenkingsrituelen bieden structuur en betekenis aan het rouwproces en helpen het kind om zijn verlies te accepteren en te herdenken. Door periodieke rituelen in te stellen, zoals het “vieren” van de verjaardag van de overledene of het uitvoeren van speciale ceremonies, kan het kind blijvende herinneringen creëren en zijn band met de overledene blijven voelen.

Aanpak: Bespreek samen met het kind welke rituelen betekenisvol voor hen zijn en betrek hem bij het plannen en uitvoeren van de herdenkingsactiviteiten. Geef het kind de ruimte om zijn wensen en emoties te uiten en bied steun en troost waar nodig.  Vraag dus niet alleen welke dagen of momenten hij graag een ritueel zou willen voeren, maar vraag ook of die een idee heeft van wat die dan graag zou willen doen op de verjaardag van zijn moeder of op Vaderdag. Als je merkt dat het kind het niet goed weet, geef hem dan voorbeelden. Stel bijvoorbeeld voor om samen een taart te bakken op verjaardagen, of een herdenkingsboom of plantjes te planten. Stel voor om samen een tekening te maken en deze naar het graf te brengen of samen een kaars te branden. Er zijn speciale producten verkrijgbaar die hierbij kunnen helpen zoals de briefkaars, maar je kunt ook gewoon een samen een stuk papier pakken, daar een boodschap op schrijven, gericht aan bijvoorbeeld zijn overleden moeder, en deze vervolgens begraven of samen in de BBQ of openhaard gooien. Dit is hetzelfde idee maar dan zonder dat je hier iets voor aan hoeft te schaffen. Beide bieden de mogelijkheid dat alleen jij en hij weten wat de geheime boodschap aan de overleden mama was.

 

6. Lees voor uit boeken over rouw & verlies

Waarom waardevol: Het voorlezen van verhalen over rouw en verlies kan het kind helpen om hun emoties te begrijpen en te verwerken. Verhalen bieden vaak een gevoel van herkenning en troost, en kunnen het kind helpen om te leren omgaan met hun verdriet op een gezonde en constructieve manier. Daarbij zorgt het vaak voor rust en geborgenheid.

Aanpak: Overweeg welk boek passend en hulpvol is voor het rouwende kind. Kijk daarbij naar de leeftijd, het onderwerp en het begripsniveau van het kind in rouw. Kies een verhaal waar het kind zichzelf in kan herkennen. Kies in geval van het overlijden van een oma bijvoorbeeld voor: “Waar is oma nul?”, in geval van overlijden van een broer of zus voor: “Een zusje in de hemel”  en in geval van een ongeluk voor: “De Wensbloem”. Er zijn voor ieder type verlies prentenboeken beschikbaar. Kijk hiervoor elders in onze app onder “Leestips voor kinderen in rouw”. Bespreek na het lezen van het verhaal de emoties en gedachten die het heeft opgeroepen bij het kind. Moedig het kind aan om vragen te stellen en bied ruimte voor een open gesprek over rouw en verlies.

 

7. Wees actief


Waarom waardevol: Fysieke activiteiten zoals wandelen, fietsen of spelen kunnen het kind helpen om stress te verminderen. Door actief te zijn, kunnen kinderen hun gedachten verzetten, endorfine vrijmaken en zich beter voelen, wat kan bijdragen aan hun emotionele welzijn tijdens het rouwproces.

Aanpak: Stimuleer het kind om actief te zijn door leuke en uitdagende activiteiten voor te leggen. Stel voor om te gaan zwemmen, voetballen of neem het kind mee naar het park of een speeltuin om te rennen, spelen en lachen. Nodig eventueel vriendjes of vriendinnetjes uit om mee te gaan, zo kan het kind samenspelen.

 

8. Speel spelletjes samen


Waarom waardevol: Het spelen van spelletjes biedt een ontspannen en plezierige manier voor het kind om afleiding te vinden en zijn emoties te uiten. Spelletjes kunnen ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen, communicatie en sociale vaardigheden, en kunnen een gezonde uitlaatklep bieden voor emoties tijdens het rouwproces.

Aanpak: Kies een spel dat past bij de leeftijd en interesses van het kind en moedig hem aan om mee te doen. Neem de tijd om samen te spelen en laat het kind de leiding nemen als hij dat wil. Gebruik het spel als een kans om te praten en te delen, maar respecteer ook als het kind liever gewoon plezier wil maken. Als je wilt zou je zelfs een spel kunnen spelen dat speciaal is ontworpen voor rouwende kinderen, zoals een bordspel dat gericht is op het delen van emoties en herinneringen, een memoryspel dat herinneringen stimuleert of een kaartjes spel om spelenderwijs met elkaar in gesprek te gaan.

 

Tot slot

Samen met een kind in rouw activiteiten ondernemen kan hen helpen bij het verwerken van zijn verlies, het opbouwen van vertrouwen en veerkracht, en het bevorderen van zijn emotionele welzijn. Maar soms is het niet genoeg. Als je merkt dat het kind vastloopt of gebaat zou zijn bij extra steun is het raadzaam om te kijken naar lokale rouwgroepen of -activiteiten waar het kind met leeftijdsgenoten in vergelijkbare situaties kan praten en ondersteuning kan vinden. Het deelnemen aan een rouwgroep voor kinderen in rouw die een vergelijkbaar verlies hebben ervaren, kan het kind helpen om zich minder geïsoleerd en meer verbonden te voelen met anderen.

In de agenda elders in onze rouwapp staan speciale dagen en groepen voor rouwende kinderen vernoemd. Ook vindt je er regelmatig creatieve workshops,  rouwkampen en herdenkingen. Kijk hiervoor bij “Hulp bij (mijn) rouwverwerking – Kom samen met lotgenoten”.

 

Meer tips nodig? Download de app en zie meer artikelen waarin we ingaan het ondersteunen van een rouwend kind. Of neem contact met ons op.
Wij zijn er voor je 7 dagen per week!