Wanneer een dierbare ervoor kiest om zelf uit het leven te stappen, blijft een nabestaande achter met verschillende vormen van gevoelens en emoties. Vaak kampt men met veel vragen, schuldgevoelens en onbegrip.

De impact van zelfdoding

Ook al is geen enkele vorm van verlies met elkaar te vergelijken, een overlijden door zelfdoding wordt door nabestaanden veelal als traumatisch omschreven. Het bericht dat een dierbare zichzelf van het leven heeft beroofd is vaak onverwachts, pijnlijk en daarmee een grote shock. Een eventuele vondst van het lichaam door de nabestaande zelf of het identificeren van het lichaam maakt het geheel vaak traumatisch van aard. We weten immers allemaal dat een lichaam door toedoen van verschillende vormen van zelfdoding een akelig gezicht kan hebben. Na de confrontatie met het (plotselinge) verlies is daarnaast ook altijd sprake van de aanwezigheid van de politie. Zij zullen de doodsoorzaak vaststellen maar ook veel (onaangename) vragen stellen. Zeker wanneer het overlijden als een onverwachte en plotselinge daad wordt ervaren, zit je niet te wachten op al die vragen. En voor kinderen kan de aanwezigheid van de politie soms zelfs onrust en angst meebrengen. Het verliezen van een dierbare door zelfdoding kan door de gevoelens van onbegrip, boosheid en frustratie dus anders aanvoelen als verlieservaringen die men mogelijk eerder heeft ervaren.

Wat kun je als naaste doen?

Nu je weet welke impact zelfdoding op de nabestaande heeft, zul je begrijpen dat aandacht en steun van buitenaf erg belangrijk is. Er gaat veel in de nabestaande om qua gevoelens, gedachten en emoties. En daar kun je als familie, vriend, kennis, leraar of collega altijd bij helpen. Hierbij een aantal tips om een nabestaande na een suïcide ervaring te kunnen helpen.

• Voel je dat hij of zij zich schaamt voor het voorval (er heerst immers helaas nog steeds een taboe op zelfdoding) laat dan blijken dat er voor jou geen schaamte nodig is en biedt ruimte voor het gesprek en de emoties.
• Is iemand angstig om alleen te zijn, biedt dan aan bij hem of haar te blijven / slapen en beoordeel en bespreek of het nodig is om een derden (een familielid, huisarts, of andere specialist) in te schakelen.
• Vraag zo nu en dan hoe het gaat dat kan door bijvoorbeeld de volgende vraag te stellen; “Hoe gaat het nu met je, of heb je het er liever niet over?” Zo laat je blijken dat je ervoor openstaan om over het gemis, verlies en verdriet te spreken maar leg je de keuze bij de nabestaande neer.
• Biedt een vertrouwde omgeving waarin alles bespreekbaar is en waarin emoties getoond kunnen en mogen worden.
• Luister, luister en luister. Ook als men hetzelfde verhaal al twintig keer heeft verteld.
• Noteer dagen die voor de nabestaande en zijn of haar gezin belangrijk zijn in je telefoon of agenda. Denk daarbij aan verjaardagen, een trouwdag of andere speciale dagen en laat die dagen van je horen.
• Vraag of je kunt helpen met praktische zaken als de boodschappen doen, huishouding of het ophalen en wegbrengen van de kinderen bijvoorbeeld.
• Blijf in contact. Ook langere tijd na de afscheidsdienst.
• Probeer af te tasten waar zijn of haar behoefte ligt en doe daar dan vervolgens ook iets mee.
• Realiseer je dat het verliezen van een dierbare door zelfdoding echt anders is als een natuurlijk overlijden.
• Wees waakzaam! Houdt je naaste in de gaten. Merk je signalen op dat het niet goed gaat, doe daar dan iets mee. Ga met hem of haar in gesprek, kijk of het nodig is om een derden (huisarts, of andere specialist) in te schakelen.
• Lees artikelen over rouwen na zelfdoding. Of informeer eens bij instanties als;

Rogier Hulst Foundation
Hulp voor nabestaanden en getuigen na zelfdoding – Slachtofferhulp Nederland
Stil geweest | Voor jonge nabestaanden van zelfdoding
Toen was het stil | Voor nabestaanden zelfdoding