Kwartetspel – Niet hier, wel dichtbij

Het kwartetspel is bedoeld voor kinderen, jongeren en volwassenen die meer over de achtergrond van de dood, een uitvaart en rouw willen leren. Het kwartetspel geeft kinderen op een speelse manier en in een veilige omgeving de gelegenheid om te praten over sterven, de dood, begraven, cremeren en rouw.  Zo kunnen ze zich een beetje voorbereiden op het verlies en de uitvaart van een dierbare. Ze leren door het spel te spelen in grote lijnen wat er gaat komen. De eigen, persoonlijke werkelijkheid zal uiteraard altijd anders zijn dan het spel.

Aantal spelers en minimum leeftijd:
Het kwartetspel wordt gespeeld met minimaal twee en maximaal zes deelnemers. Er is geen minimumleeftijd om het spel te spelen. Gezien de emoties die het spel op kan roepen is de aanwezigheid van een volwassene bij het spelen van het spel wenselijk. Dit geldt in ieder geval als er kinderen meedoen die jonger dan zes jaar zijn.

Je kunt het spel spelen met alle 144 kaarten, minder mag ook. Het minimum aantal kwartetten waarmee je gaat spelen is negen (36 kaarten). Je kunt bijvoorbeeld alle kaarten van de eerste groep gebruiken, je kunt ook van elke groep 3 kwartetten pakken. Afhankelijk van de situatie bepaal je welke kwartetten je gebruikt. De ervaring leert dat de kinderen het kwartetspel in het algemeen snel en gemakkelijk spelen. Ze halen er vanzelf datgene uit wat ze nodig hebben.

Vragen die beantwoord kunnen worden aan de hand van het spel zijn:

• Hoe leg ik mijn kind uit dat papa of mama, opa of oma ziek is en dood gaat?
• Waar of waaraan kan iemand sterven?
• Op welke plekken kan je afscheid nemen van de persoon die is overleden?
• Wat leg ik uit over doodgaan?
• Hoe vertel ik mijn kind hoe een dood lichaam eruit ziet?
• Wat kan een kind verwachten van een uitvaart?
• Wat komt er allemaal bij kijken als ik een uitvaart moet regelen, welke kist, welke bloemen of welk drukwerk, welk vervoer?
• Wat komt er bij kijken als iemand begraven of gecremeerd wordt?
• Hoe gaat het er aan toe op een begraafplaats, wat is er te zien op een begraafplaats?
• Hoe werkt een crematorium en hoe ziet een oven eruit?
• Als de persoon begraven of gecremeerd is, hoe zit het met een grafmonument, een urn, of andere asbestemmingen?
• Hoe gaat het in de periode na het overlijden? Welke emoties kun je tegenkomen? Welke symbolen en rituelen kunnen helpen om het verlies dragelijk te maken?

Het spel kan op verschillende manieren worden gespeeld Hulpverleners zoals maatschappelijk werkers, therapeuten, psychologen, (ortho)pedagogen, verpleegkundigen en thuiszorgpersoneel kunnen met het spel gedachten, belevingen en gevoelens bespreekbaar maken. Uitvaartondernemers en ritueelbegeleiders kunnen met het spel kinderen betrekken bij de voorbereidingen op een uitvaart. Leerkrachten/docenten kunnen thema’s rondom de dood en een uitvaart bespreekbaar maken en zien en horen wat er leeft bij de leerlingen.

Spelvarianten:
1. Speel het spel volgens de normale spelregels. Afhankelijk van de situatie bepaal je welke kaartjes je gebruikt. Voor je met het    spel begint zoek je minimaal negen kwartetten (36 kaartjes) uit. De rest van de kaartjes leg je terug in de doos.
2. Kies als ouder/begeleider een kaartje uit de stapel en bespreek wat er op het kaartje staat. Je kunt ook vragen of een van de spelers wil vertellen wat er op het kaartje staat.
3. Neem alle kaartjes één voor één door en vertel wat er op staat. Een kind of volwassenen kan dan benoemen wat hij/zij ziet. Een andere mogelijkheid is dat de volwassene beschrijft wat er op het kaartje staat. Nodig mensen uit om vragen te stellen.
4. Kies enkele kaartjes om zo de volgorde te bespreken van wat gaat komen of wat er gebeurd is.
5. Vraag de speler om een reconstructie te maken van de gehele periode voor, tijdens en na de uitvaart.
6. Vraag de speler om een reconstructie te maken van alleen de uitvaart.
7. Laat het kind of de volwassenen één kaartje kiezen en geef aan de hand van het kaartje een creatieve opdracht.