Hoe help ik mijn klas na het overlijden van hun klasgenoot?

Dit is absoluut een rampscenario te noemen en iets waarvan je hoopt het als docent nooit mee te hoeven maken. Toch komt het helaas regelmatig voor dat een jonger iemand overlijdt. En met iedere jongere die overlijdt zijn er dus ook klasgenoten, vrienden en vriendinnen die te maken krijgen met verlies en rouw. Om uw klas daarin goed te kunnen begeleiden geven wij u onderstaand een paar tips:

• Overleg met de familie van de overleden leerling wat hun wensen zijn. Willen ze dat de klas naar de uitvaart komt of juist niet? Willen ze dat de klas apart afscheid komt nemen etc. Informeer bij de nabestaanden naar de wensen en mogelijkheden en bespreek deze vervolgens met uw klas.
• Informeer de ouders van alle leerlingen uit uw klas over het voorval.
• Informeer uw leerlingen over hetgeen wat er gebeurd is en wat de gevolgen daarvan zijn. Ook wanneer u denk dat het te heftig zou zijn. Vindt u dit lastig? Vraag een uitvaartverzorger of een rouwdeskundige om advies en ondersteuning. Zij staan er altijd voor open om u te helpen in het juist informeren van uw leerlingen.
• Organiseer een moment waarop de klasgenoten van de overleden leerling samen kunnen komen om hun gedachten, gevoelens en emoties met u en elkaar te delen. Zorg ervoor dat de samenkomst ook mogelijkheid biedt tot het stellen van vragen. Vraag eventueel een rouwspecialist om hierbij aanwezig te zijn. Dit kan prettig zijn wanneer er veel vragen komen.
• Plaats een foto van de overleden leerling op school. Zet er een kaars en of bloemen bij. Leg er een condoleanceboek bij of kies voor de digitale gedenkomgeving van Condole. Zo kunnen de leerlingen hun herinneringen, verhalen en emoties uitten en is er gelijk een mooie gedenkplek gecreëerd.
• Laat blijken dat het heel normaal is dat hij of zij verdrietig is, dat dit heel normaal is. Een veilige vertrouwde warme haven bieden is datgene waar ze op dat moment behoefte aan hebben.
• Wees geïnteresseerd in uw leerlingen.
• Laat blijken dat het u ook raakt. Wees niet bang om uw eigen emoties toe te laten. Indirect ervaren jullie hetzelfde verlies. Niet op dezelfde manier maar wel om dezelfde persoon. Ga geen dingen zeggen als: “ik weet wat je voelt” als je dat niet weet. Je schoonzus verliezen is niet hetzelfde als je klasgenoot verliezen wanneer je 16 bent.
• Wees attent. Stuur een (condoleance) kaart naar de familie van de overleden leerling.
• Er zijn maar weinig jongeren die uit zichzelf aangeven behoefte te hebben aan een goed gesprek, luisterend oor, informatie of afleiding. Als ze dat doen voelen ze zich vertrouwd en op hun gemak bij u. Luister naar ze, biedt ze de ruimte en gelegenheid om hun emoties, gevoelens en gedachten te delen. Oordeel niet maar luister.
• Toon begrip. Voor de situatie en eventueel verandert gedrag. Schrik niet wanneer jongeren anders en/of heftiger op dingen reageren dan voorheen. Veroordeel dit gedrag niet maar toon begrip en maak uiterste hierin bespreekbar.
• Houdt de signalen van uw klas in de gaten. Ga ervan uit dat jongeren bezig zijn met het verlies, ook wanneer ze dat niet laten merken. Ga in op signalen of begin er zelf over. Vraag regelmatig hoe het gaat ook al lijkt er geen aanleiding voor te zijn. Wat u op dat moment zegt is in niet belangrijk. Hoe u het zegt en wat u doet wel. Wees rustig, begripvol en liefdevol.
• Blijf altijd open en eerlijk tegen uw leerlingen. Jongeren hechten na het verliezen van een dierbare des te meer waarde aan vertrouwen.
• Besteed ook na de uitvaart aandacht aan het overlijden. Blijf over de overledene praten. En biedt extra aandacht en interesse rondom verjaardagen, feestdagen en bij speciale activiteiten als een muziekuitvoering, (eind) examen of bijvoorbeeld het afrijden. Alle activiteiten waarin het gemis van een dierbare voor u van belang is, kunt u er van uitgaan dat dit ook voor een jongere geldt. Door op die momenten te laten weten dat u er voor hem/haar bent, aan hem/haar denkt en of laat weten trots te zijn, kan fijn zijn.